Do zakończenia II Wojny Światowej
Syria została zdobyta w 1516 roku przez Turków i aż do końca Pierwszej Wojny Światowej stanowiła część Imperium Osmańskiego.
Po wojnie, w 1920 roku, na fali ruchów niepodległościowych w całym świecie, proklamowano powołanie Królestwa Wielkiej Syrii. Jednak Francja, która na mocy Traktatu Wersalskiego miała sprawować tam mandat, zajęła kraj i obaliła Króla. Syria została podzielona na kilka Państw. Wydzielono Liban a resztę kraju podzielono według kryteriów religijnych.
Do II Wojny Światowej połączono Państwa Aleppo i Damaszku tworząc Republikę Syryjską, która cały czas jednak była we władzy Francji. Sanjak Aleksandretty przekazano Turcji.
W czasie wojny Syria była początkowo pod władaniem rządu Vichy a w 1941 przejęta została przez Wolnych Francuzów pod dowództwem generała de Gaulle. Do Syrii przyłączono Państwo Alawitów i Państwo Druzów a wreszcie ogłoszono niepodległość Syrii.
Niepodległa Syria - początki
Początkowe lata po II Wojnie nie były spokojne. Odbyły się wybory parlamentarne, ale do końca lat czterdziestych w Syrii nastąpiły 3 zamachy stanu, po których następowały zmiany rządzących. Ponadto Syria wzięła udział w I Wojnie z Izraelem. W pierwszej połowie lat 50-tych wystąpiły silne ruchy antyfeudalne a dużą popularność zdobyła partia Baas ("Odrodzenie"). Partia ta opierała swój program na zjednoczeniu wszystkich Arabów i miała wyraźnie socjalistyczny program. Partia Baas była bardzo mocno wspierana przez młode pokolenie Syryjczyków. Po jej rządami do końca lat pięćdziesiątych rozpoczęto reformę rolną a w gospodarka była prowadzona z bardzo silnym interwencjonizmem państwa. Syria była w tym czasie wspomagana przez Związek Radziecki. Od 1958 roku Syria weszła w skład Zjednoczonej Republiki Arabskiej (wraz z Egiptem). Na początku lat 60-tych znacjonalizowano banki.
Między 1961 a 1963 roku miały miejsce kolejne cztery zamachy stanu. Rządy zmieniały się od socjalistycznych do antysocjalistycznych, od popierających ZRA do zmierzających do zbliżenia z USA i Arabią Saudyjską.
Po ostatnim zamachu, w 1963 roku do władzy wróciła partia Baas wraz Naserystami (zwolennikami zjednoczenia z Egiptem). Naseryści zostali jednak szybko wyeliminowani z rządu i z armii, co doprowadziło do próby kolejnego zamachu stanu, nieudanego i krwawo stłumionego, po którym całkowitą władzę przejęła partia Baas. Znacjonalizowano złoża ropy naftowej i wznowiono przerwaną reformę rolną. Sytuacja w kraju i w partii była niestabilna - między innymi, w roku 1964 doszło do powstania sunnickiego. Napięta sytuacja doprowadziła (nie dziwi to już chyba nikogo) do zamachu stanu w 1966 roku po którym władzę przejęło stronnictwo Alawitów w partii Baas oraz wojskowi.
Syria wzięła udział w wojnie sześciodniowej a klęska wojsk syryjskich (i utrata Wzgórz Golan) spowodowała nowe napięcia i rozpad na dwa odłamy w kierownictwie partii Baas: wojskowy i cywilny. Napięcie było coraz silniejsze a po konflikcie Jordańskim pełnię władzy przejął odłam wojskowy, na którego czele stał Hafiz al-Asad. Oczywiście nastąpiło to na drodze zamachu stanu.
Finalnie, po 1970 roku Syria w znacznym stopniu przypominała znane nam "Kraje Demokracji Ludowej". Formalnie był tam system wielopartyjny ale z jedną partią hegemoniczną (Baas) oraz z Narodowym Frontem Postępu grupującym partie satelitarne (zbieżność nazwy z Frontem Jedności Narodu nie jest przypadkowa). Jednak równocześnie reformy socjalistyczne zostały "chwilowo" wstrzymane (tzw. Ruch Korygujący). Syria miała w tym czasie silne związki ze Związkiem Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi.
Lata siedemdziesiąte upłynęły pod znakiem konfliktu w Libanie oraz starć z Izraelem. Nie będę tego tematu rozwijał bo nie ma on dużego znaczenia w kontekście mojego projektu. Natomiast początkowo sytuacja w Syrii była całkiem spokojna.
Powstanie islamistyczne - prapoczątki
W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zaczął się w Syrii nasilać terroryzm. Było to zjawisko występujące nie tylko w Syrii lecz część ogólnoświatowego trendu (mówienie o "modzie" byłoby przesadą). Wydaje się, że przyczynami lokalnymi w Syrii były:
a) Rozwój ruchów islamistycznych w świecie arabskim po wojnach z Izraelem;
b) Wyraźna dominacja Alawitów we władzach kraju, w którym większość stanowili Sunnici;
c) Załamanie gospodarcze po roku 1976;
Organizacje islamskie zyskały duży wpływ wśród młodego pokolenia Syryjczyków.
Częste ataki terrorystyczne w Aleppo i w Hamie doprowadziły w 1980 roku do otwartego konfliktu, gdzie niemal całe dzielnice były pod kontrolą Bractwa Muzułmańskiego i Walczącej Awangardy a rząd zadeklarował rozpoczęcie wojny przeciw islamistom. Islamiści utworzyli Front Islamski i jeszcze bardziej wzmocnili ataki terrorystyczne oraz akcje strajkowe wśród kupców.
Przez kolejne lata trwał niemal otwarty konflikt zbrojny oraz miały miejsce liczne zamachy. W 1982 roku miasto Hama znalazło się w całości w rękach islamistów i zostało otoczone przez wojska rządowe (wśród których notowano liczne dezercje do oddziałów islamistów). Hama miała być "zapalnikiem" powstania ogólnokrajowego ale to się nie udało. Miasto zostało zdobyte przez armię rządową. Liczba poległych po obydwu stronach i wśród cywilów była znaczna (szacunki mówią o 10-25 tysiącach ofiar). Upadek Hamy oznaczał także upadek całego powstania.
Po powstaniu Hafiz al-Asad wspierał umiarkowane ruchy islamistyczne, widząc w nich swego rodzaju przeciwwagę dla radykalnych islamistów.
Warte podkreślenia jest, że powstanie islamistyczne w latach osiemdziesiątych było mocno wspierane przez niektóre rządy krajów ościennych (Jordanię, Irak, Izrael) a także prywatnie przez mieszkańców Arabii Saudyjskiej. Być może w konflikt zaangażowane były także USA, które widziały w al-Asadzie swojego przeciwnika i wspierały jego przeciwników.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz