Sunnici, Szyici, Alawici... o co w tym chodzi?

Myślimy o Arabach (czasem o w ogóle o Muzułmanach) jak o jednolitej masie ludzi wyznających jednolitą religię. Z drugiej strony słyszymy, że są jednak o konfliktach wewnątrz tej grupy. Starałem się zrozumieć coś z tego i to co zrozumiałem zamieszczam poniżej:

Sunnici i Szyici

Dwa największe odłamy Islamu to Sunnici i Szyici. Na ile wynika z przeczytanych przeze mnie tekstów to podział ten powstał zaraz po śmierci Proroka Mahometa. Dzisiejsze różnice wydają się sprowadzać do łączenia przywództwa politycznego i wojskowego z przywództwem religijnym.

Sunnici opierają swoją strukturę władzy na kalifie. Kalif jest wybranym przywódcą wojskowym i politycznym (następcą Mahometa) natomiast nie ma on boskiego natchnienia i nie jest autorytetem religijnym (porównywalnym z Mahometem). Sunnici - upraszczając - są za rozdziałem państwa od kościoła. Swoją wiarę opierają głównie na Koranie i Sunnie.

Szyici opierają swoją strukturę władzy na imamie. Imam jest wybranym przywódcą wojskowym i politycznym (następcą Mahometa) a do tego działa pod wpływem boskiego natchnienia. Imam jest więc nieomylny i bezgrzeszny i może interpretować wolę Boga wyrażoną w Koranie. Szyici łączą więc władzę religijną z polityczną. Ponadto szyici wierzą w powrót (zmartwychwstanie?) ostatniego imama jako Mahdiego. To czy ktoś jest czy nie jest tym właśnie ostatnim imamem jest źródłem sporów w gronie szyitów.

Zachowując wszystkie proporcje można by więc powiedzieć, że w religii chrześcijańskiej odpowiednikiem Sunnitów są Protestanci a odpowiednikiem Szyitów są Katolicy co powinno nam dać obraz głębokości różnic, zwłaszcza jeśli uświadomimy sobie, że przez kilka stuleci pomiędzy Katolikami i Protestantami trwały krwawe wojny religijne w Europie.

Sunnici stanowią większość wyznawców Islamu na świecie. Szyici mieszkają przede wszystkim w Iranie i w krajach ościennych.

[Mohamad wskazał mi na pewne niezgodności w pojęciu Mahdiego, które przedstawiłem. Pogłębiłem więc temat: największą grupę wśród Szyitów stanowią tzw. "Dwunastkowcy" (przepraszam, ale nie wiem jak brzmi poprawny polski odpowiednik "The Twelvers"). Wierzą oni, że będzie kolejno dwunastu Imamów, potomków Mahometa, z których ostatnim będzie Muhammad al-Mahdi. Dwunastkowcy wierzą, że on już żyje gdzieś w ukryciu i ujawni się przynosząc światu sprawiedliwość. Wróci w towarzystwie Jezusa Chrystusa "Isa", więc zasadniczo odpowiada to chrześcijańskiej Paruzji po której nastąpi Sąd Ostateczny.
Tu jeszcze jedna uwaga, dla tych, którzy na temat Islamu nie wiedzieli nic i mogą być zdziwieni: Muzułmanie też wierzą w  "Isa" czyli w Jezusa Chrystusa. Uważają go oni za Proroka, uznają jego niepokalane poczęcie. Wierzą w boskie natchnienie jego słów. Koran każe czekać na jego powrót. Natomiast nie uznają Jezusa za Boga.]

Alawici

Alawici są małym odłamem Islamu, wywodzącymi się z grona Szyitów jednak odmiennie interpretujący Koran i różniący się w określaniu pięciu filarów Islamu. Odłam ten łączy też w sobie elementy występujące w innych religiach. Różnice są tak duże, że choć sami Alawici uważają się za Muzułmanów to Szyici i Sunnici często negują przynależność ich religii do Islamu. Alawici kiedyś bardzo mocno kryli zasady swojej religii a i obecnie wiedza na ten temat nie jest bardzo łatwo dostępna.

Łączna ilość Alawitów na świecie wynosi pomiędzy 1 a 2 miliony więc w skali świata islamskiego są małym odłamem. Ważne jest jednak, że wszyscy oni wywodzą się i mieszkają w górach Libanu i zachodniej Syrii. Alawitami jest między innym rodzina al-Asadów co wydaje się nie być bez znaczenia.

[Mój kolega Mohamad zwrócił uwagę, że liczba Alawitów powinna być wyższa. I faktycznie - w Syrii mieszka ich nawet do 3 milionów, w Libanie około 0,1 miliona a w Turcji do 0,75 miliona (na terenie dawnego Sanjaku Aleksandretty przyłączonego do Turcji w 1939 roku). Łącznie więc Alawitów może być około 3,0-3,5 miliona. Co w skali świata arabskiego i tak stanowi bardzo mały odsetek.]

Jazydzi

Religia Jazydów, podobnie jak Alawitów, jest synkretyczna, ale w swojej podstawie wywodzi się od Zaratustrianizmu co czyni z niej prawdopodobnie najstarszą jeszcze istniejącą religię monoteistyczną. Jazydzi często pojawiają się w informacjach jako chrześcijańskie ofiary wojny religijnej, wydaje się jednak, że zaliczanie ich do chrześcijan jest na wyrost. Jazydzi uznają Jezusa za anioła (ale nie za Boga) oraz Mahometa za Proroka.

Szariat

Na ile ja rozumiem tę sprawę to generalnie w Islamie nie ma rozdziału prawa świeckiego i religii. Jest jedno Prawo i ono właśnie nazywa się Szariat Wydaje się, że źródłem tej jedności był sam Mahomet, który był zarówno przywódcą religijnym jak i politycznym (w odróżnieniu od Jezusa Chrystusa, który przywódcą politycznym nigdy nie był). Z tego powodu Koran zawiera prawa i wskazania także świeckie. Co prawda nie wydaje się, żeby Koran wyraźnie zabraniał rozdziału prawa świeckiego od religii to jednak zakłada, że pomiędzy nimi istnieje spójność.

W większości krajów muzułmańskich istnieje rozdział sądownictwa świeckiego od religii i przy wydawaniu wyroków nie jest stosowany Szariat. Sądy religijne obowiązują w Iranie i Arabii Saudyjskiej i tam też stosowane są kary z Szariatu (np. ukamienowanie czy obcięcie dłoni).